Chuyên gia Việt Nam: Chính sách đối ngoại Trung Quốc ổn định và nhất quán

Hiện nay thế giới đang trải qua những biến đổi nhanh chóng, bất ngờ, phức tạp và khó đoán định. Điều này tác động mạnh mẽ tới việc xác định mục tiêu chiến lược đối ngoại và việc thực thi chính sách này của các quốc gia. Là một cường quốc có tầm ảnh hưởng mang tính toàn cầu, chính sách đối ngoại của Trung Quốc sẽ tác động đa tầng đối với những vấn đề toàn cầu. Vậy các mục tiêu và trọng tâm của chính sách đối ngoại Trung Quốc năm 2025 là gì? Kết quả thực hiện những chính sách này ra sao trong nửa đầu năm nay? Để cung cấp tới độc giả những phân tích chuyên sâu về vấn đề trên, Đài Phát thanh Truyền hình Trung ương Trung Quốc đã có cuộc trao đổi với PGS.TS. Dương Văn Huy - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Việt Nam-Trung Quốc, Viện Nghiên cứu Châu Á – Thái Bình Dương (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam). Xin mời Quý độc giả cùng theo dõi.

Một cách khái quát, PGS.TS. Dương Văn Huy cho rằng, nếu như so sánh với một số cường quốc khác, thì Trung Quốc là nước thể hiện sự ổn định và nhất quán trong các mục tiêu chính sách đối ngoại của mình. Điều này rất quan trọng đối với một quốc gia, nhất là một cường quốc, trong bối cảnh thế giới đầy bất ổn như hiện nay.

Theo học giả Việt Nam, trong năm 2025 Trung Quốc sẽ không có những thay đổi lớn về các mục tiêu chính sách đối ngoại so với các năm trước, nhất là từ Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ XX, nhưng Bắc Kinh sẽ có những ưu tiên nhất định trong việc thực thi chính sách đối ngoại của mình.

PGS.TS. Dương Văn Huy - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Việt Nam-Trung Quốc, Viện Nghiên cứu Châu Á – Thái Bình Dương (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam)

Cụ thể, năm nay Trung Quốc tiếp tục tích cực tham gia quản trị toàn cầu, góp phần duy trì hòa bình và ổn định thế giới, phản đối mọi hình thức bá quyền và chính trị cường quyền. Đồng thời, Trung Quốc cũng tích cực đẩy mạnh hợp tác và đoàn kết với các quốc gia đang phát triển nhằm tăng cường vai trò lớn của nhóm những quốc gia này trong các vấn đề toàn cầu. Trung Quốc cũng tiếp tục thúc đẩy xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai cho nhân loại. Đây là một trong những mục tiêu quan trọng của Trung Quốc trong năm 2025, và thực tế Trung Quốc cũng đã tăng cường thúc đẩy cam kết xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lại với các quốc gia, nhất là các quốc gia khu vực Đông Nam Á. Bên cạnh đó, Trung Quốc thúc đẩy mạnh mẽ chiến lược ngoại giao láng giềng trong năm 2025, xử lý quan hệ với các cường quốc, nhất là với Mỹ và phương Tây, cũng như với Nga. Đồng thời, Trung Quốc cũng tích cực thể hiện vai trò ngày càng quan trọng hơn trong việc giải quyết các điểm nóng an ninh toàn cầu, như vấn đề xung đột Nga-Ukraine, vấn đề xung đột ở Trung Đông, v.v.

Trong quan hệ với các nước lớn nhất là với Mỹ, Trung Quốc vẫn nhất quán trong chính sách của mình là đựa trên ba nguyên tắc“tôn trọng lẫn nhau, chung sống hòa bình và hợp tác cùng có lợi”, mặc dù Mỹ và Trung Quốc tiếp tục đối diện với nhiều thách thức khó có thể hóa giải trong thời gian ngắn.

“Có lẽ Trung Quốc không nhìn nhận Mỹ là kẻ thù mà là một đối tác và là đối thủ cạnh tranh, trong khi đó Mỹ nhìn Trung Quốc bằng cách nhìn khác hơn. Do đó, theo tôi năm 2025, Trung Quốc vẫn xác định Mỹ là thách thức lớn nhất trong chính sách đối ngoại của nước này, nhất là trong bối cảnh Mỹ dưới nhiệm kỳ thứ 2 của ông Donald Trump đang và sẽ gia tăng sức ép mạnh mẽ và toàn diện hơn với Trung Quốc,” PGS.TS. Dương Văn Huy cho hay.

Liên quan đến các trọng tâm trong chính sách ngoại giao của Trung Quốc năm 2025,  PGS.TS. Dương Văn Huy cho rằng việc xử lý quan hệ với Mỹ là một trong những ưu tiên hàng đầu của Bắc Kinh. Trong đó, Trung Quốc tiếp tục tìm kiếm cơ hội hợp tác với Mỹ và giải quyết những bất đồng trong quan hệ song phương giữa hai quốc gia, song Trung Quốc cũng thể hiện sự cứng rắn của mình trước những động thái gia tăng sức ép của Washington đối với Bắc Kinh. Đồng thời, Trung Quốc cũng khẳng định tầm quan trọng của mối quan hệ Trung Quốc và Nga, cũng như tìm cách cải thiện quan hệ hợp tác với EU. Trong năm 2025, bên cạnh việc Trung Quốc tập trung mạnh mẽ vào quan hệ giữa các cường quốc, thì nước này cũng thúc đẩy hợp tác Nam-Nam cũng như gia tăng quan hệ ngoại giao láng giềng. Đây được xem như là một trong những trọng tâm trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc trong năm nay. Đồng thời, Trung Quốc tiếp tục thúc đẩy vai trò xây dựng trong việc ứng phó với các cách thức toàn cầu cũng như giải quyết các vấn đề nóng của quốc tế và khu vực.

Trung Quốc cũng tiếp tục thúc đẩy việc mở rộng mạng lưới toàn cầu của các khu tự do thương mại (FDI) tiêu chuẩn cao, thúc đẩy các thỏa thuận nâng cấp Khu thương mại tự do Trung Quốc ASEAN (CAFTA) 3.0, thúc đẩy Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương, cũng như duy trì vững chắc hệ thống thương mại đa phương lấy Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) làm trung tâm. Cùng lúc, Trung Quốc cũng ưu tiên thúc đẩy thực hiện các sáng kiến như Sáng kiến Phát triển Toàn cầu, Sáng kiến An ninh Toàn cầu, và Sáng kiến Văn minh Toàn cầu, tích cực tham gia xây dựng hệ thống quản trị toàn cầu, thúc đẩy Cộng đồng chia sẻ tương lại cho nhân loại.

Có thể nói, Trung Quốc trong năm 2025 thể hiện chính sách sách ngoại giao ngày càng chủ động và tích cực hơn. Trung Quốc đã có những nỗ lực trong việc thúc đẩy xây dựng một hệ thống thế giới đa cực, bảo vệ các nguyên tắc và luật pháp quốc tế trong quan hệ quốc tế, trong đó bảo vệ các định chế và các tổ chức hợp tác quốc tế như Liên Hợp Quốc, WTO, v.v., tìm cách xử lý quan hệ giữa các nước lớn theo hướng gia tăng hợp tác giảm thiểu mâu thuẫn, cũng như củng cố vai trò và tiếng nói của các quốc gia đang phát triển thông qua chiến lược Nam – Nam. Mặt khác, tăng cường quan hệ với các quốc gia láng giềng, đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ việc xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lơi với nhiều nước. Trung Quốc cũng gia tăng vai trò thúc đẩy hòa bình và ổn định với các điểm nóng xung đột toàn cầu. Đặc biệt là, Trung Quốc đang nỗ lực lớn hơn trong việc tham gia vào quản trị toàn cầu, nhất là việc nước này thúc đẩy hàng loạt các sáng kiến hợp tác như Sáng kiến Phát triển toàn cầu, Sáng kiến An ninh toàn cầu và Sáng kiến Văn minh toàn cầu.

Đánh giá về kết quả triển khai các chính sách đối ngoại của Trung Quốc trong 6 tháng đầu năm 2025, PGS.TS. Dương Văn Huy cho rằng có ba điểm đáng lưu ý: thứ nhất, Trung Quốc thành công trong ngoại giao láng giềng; thứ hai, Trung Quốc nắm thế chủ động hơn trong việc giải quyết các thách thức trong quan hệ với các cường quốc, đặc biệt là trong quan hệ với Mỹ; và điểm thứ ba là Trung Quốc thể hiện vai trò lớn hơn trong việc thúc đẩy hợp tác Nam -Nam.

Nói về điểm thứ nhất cho thấy, chưa có thời kỳ nào mà Trung Quốc thúc đẩy ngoại giao láng giềng mạnh mẽ như hiện nay. Các chuyến thăm cấp cao giữa Trung Quốc với các quốc gia láng giềng, đặc biệt là với Đông Nam Á được thực hiện một cách dày đặc. Nhất là các chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đối với các quốc gia Đông Nam Á đầu năm 2025. Cụ thể, từ ngày 14 đến ngày 18 tháng 4, Chủ tịch Tập Cận Bình đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam, Malaysia và Campuchia. Trong năm ngày bốn đêm, ông đã tham dự gần 30 sự kiện một cách chuyên sâu, đã ký“kỷ lục” 108 văn kiện hợp tác với Việt Nam, Malaysia và Campuchia. Điều này thể hiện sự coi trọng của Trung Quốc trong việc thúc đẩy quan hệ với các quốc gia láng giềng Đông Nam Á. Đặc biệt là từ ngày 8 đến ngày 9 tháng 4 năm 2025, Trung Quốc đã tổ chức Hội nghị Trung ương đầu tiên về công tác láng giềng. Trong đó, Trung Quốc cũng đã khẳng định“thời kỳ tốt nhất kể từ thời hiện đại” của quan hệ với các nước láng giềng, đồng thời, Trung Quốc cũng đã ban hành tuyên bố về việc“bắt tay với các nước láng giềng để tạo ra một tương lai tốt đẹp hơn”. Hơn nữa, Trung Quốc cũng đã thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ với ASEAN, nhất là trong bối cảnh ASEAN chịu sức ép mạnh mẽ từ việc Mỹ áp thuế cao với các quốc gia thành viên của khối này.

Đối với quan hệ với các nước lớn, nhất là quan hệ Mỹ-Trung, chúng tôi nhận thấy rằng Mỹ ban đầu dường như tìm cách tấn công mạnh mẽ Trung Quốc thông qua hàng loạt các biện pháp, nhất là biện pháp thuế quan. Nhưng kết cục thì diễn biến lại không theo mong muốn của Mỹ. Trung Quốc dường như đã có sự chuẩn bị tương đối tốt để ứng phó các thách thức từ phía Mỹ và ngày càng chủ động hơn trong cuộc chơi này. Mặc dù vậy, cạnh tranh Mỹ-Trung gia tăng thời kỳ mà ông Donald Trump nắm quyền ở Mỹ nhiệm kỳ thứ 2 cũng tác động tiêu cực đến cả Mỹ và Trung Quốc cũng như với thế giới.

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đã tiếp tục xây dựng Vành đai và Con đường với chất lượng cao, tích cực phát triển quan hệ đối tác toàn cầu. Đồng thời, Trung Quốc cũng đã tích tực tăng cường đoàn kết và hợp tác với các nước đang phát triển, làm sâu sắc thêm hợp tác Nam-Nam, hỗ trợ các nước đang phát triển đẩy nhanh phát triển, cùng nhau ứng phó với các thách thức toàn cầu, đạt được sự phát triển và thịnh vượng chung.

Trung Quốc cũng tích cực trong việc tham gia vào giải quyết các điểm nóng thế giới như vấn đề xung đột Nga-Ukraine, vấn đề xung đột ở Trung Đông.

“Cho đến nay, Trung Quốc là một trong số ít cường quốc tham gia vào các điểm nóng xung đột trên thế giới, cho nên Trung Quốc có thể xem là nhân tố đóng vai trò quan trọng trong việc kiến tạo hòa bình trên thế giới. Trung Quốc có thể đóng vai trò lớn hơn thúc đẩy hòa bình, ổn định và hợp tác trên thế giới. Mặc dù Trung Quốc cũng đối diện với những thách thức từ Mỹ và phương Tây, tôi cho rằng những động thái về mặt đối ngoại của của Trung Quốc hiện nay là phù hợp mong muốn của cộng đồng quốc tế về một thế giới hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển,” PGS. TS Dương Văn Huy nhận định.

Phóng viên: Thanh Xuân

Nguồn: CMG