Chuyên gia Việt Nam: Kinh nghiệm phát triển kinh tế tư nhân Trung Quốc giàu giá trị tham khảo

Ngày 30/4/2025, Trung Quốc đã thông qua Luật Thúc đẩy Kinh tế Tư nhân (PEPL), với mục tiêu bảo vệ và phát triển khu vực phi quốc doanh. Luật này có hiệu lực từ ngày 20/5/2025 và được xem là bộ luật đầu tiên của Trung Quốc dành riêng cho việc thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân. Trong một động thái tương tự, ngày 4/5 vừa qua, Việt Nam đã ban hành Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Đây được đánh giá là một bước ngoặt quan trọng, nhằm thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ và trở thành động lực chính cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Những quyết sách này có ý nghĩa thế nào trong bối cảnh hai nước hiện nay? Đài Phát thanh Truyền hình Trung ương Trung Quốc đã có buổi trao đổi với chuyên gia kinh tế, PGS. TS. Lưu Ngọc Trịnh, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) để làm rõ thêm về vấn đề này.

Kỹ thuật viên kiểm tra máy móc gia công sản phẩm tại Công ty TNHH Điện tử Chuangshiding, Khu phát triển kinh tế núi Huaying, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc, ngày 7/5/2025. (Ảnh: CGTN)

Theo PGS. TS. Lưu Ngọc Trịnh, Việt Nam và Trung Quốc đều đang đứng trước bối cảnh quốc tế và trong nước với nhiều điểm tương đồng, nhiều thách thức và cơ hội đan xen, cần có những giải pháp thích hợp để ổn định và phát triển kinh tế – đó là lý do ra đời của PEPL và Nghị quyết 68 nói trên. Cũng giống như Trung Quốc, Việt Nam hiện nay đã nhận thức rõ được vị thế vô cùng quan trọng của kinh tế tư nhân (thay vì kinh tế nhà nước như lâu nay từng quan niệm) đối với phát triển kinh tế-xã hội, đặc biệt trong công cuộc đổi mới và sáng tạo, của đất nước trong Kỷ nguyên mới.

“Có thể nói, PEPL và Nghị quyết 68 là lời cam kết của Đảng và Chính phủ hai nước với khu vực kinh tế tư nhân về môi trường kinh doanh bình đẳng, được pháp luật bảo vệ và tạo điều kiện thuận lợi; qua đó khuyến khích khu vực này dũng cảm đổi mới, trở thành động lực chính thúc đẩy kinh tế đất nước phát triển,” vị chuyên gia nhận định.

PGS. TS. Lưu Ngọc Trịnh đánh giá: Dù đây là lần đầu tiên Trung Quốc công bố một bộ luật về thúc đẩy kinh tế tư nhân, nhưng trên thực tế Trung Quốc đã có những bước đi sớm, trước và tiến xa hơn Việt Nam trong công tác này. Kinh tế tư nhân Trung Quốc cũng đã có những đóng góp và bước phát triển quyết định và vượt bậc hơn so với kinh tế tư nhân Việt Nam cả tiềm lực thực tế trong nước lẫn nâng cao vị thế Trung Quốc trên trường quốc tế. Kinh nghiệm phát triển kinh tế tư nhân Trung Quốc rất giàu giá trị tham khảo. Đó chính là lý do, Việt Nam cần và có điều kiện thuận lợi để trao đổi và học hỏi kinh nghiệm (cả thành công lẫn hạn chế) của Trung Quốc trong phát triển kinh tế tư nhân.

Hơn 40 năm cải cách mở cửa, doanh nghiệp tư nhân Trung Quốc có bước phát triển mạnh mẽ. Quy mô khu vực kinh tế tư nhân phát triển nhanh chóng, phát huy vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định tăng trưởng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo thêm nhiều việc làm và cải thiện đời sống dân sinh.

Theo số liệu mới nhất của Tổng cục giám sát thị trường nhà nước, tính đến cuối tháng 1/2025, Trung Quốc có hơn 56,7 triệu doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp tư nhân đã tăng rất nhanh trong hơn 10 năm qua. Về năng lực đổi mới, kinh tế tư nhân đóng góp hơn 70% thành quả đổi mới công nghệ của Trung Quốc. Từ chuỗi sản xuất mô hình AI trong nước đến robot hình người gây chấn động thế giới, tất cả đều là minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế tư nhân về năng lực thực hiện, trình độ sáng tạo, năng lực cạnh tranh trên thị trường. Hiện kinh tế tư nhân ở Trung Quốc đã hình thành quy mô và tỷ trọng tương đối lớn, tiếp tục bước vào giai đoạn phát triển chất lượng cao. 

 Đồ thị: Đóng góp của kinh tế tư nhân với nền kinh tế Trung Quốc

“Việt Nam sẵn sàng thúc đẩy và tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân hai nước cùng hợp tác và phát triển trong những lĩnh vực và ngành mà hai bên có thế mạnh. Đồng thời, là hai nước láng giềng xã hội chủ nghĩa cùng có những điểm tương đồng nhiều mặt và cùng bước vào kỷ nguyên phát triển mới (với nhiều cơ hội và thách thức giống nhau), rất mong Trung Quốc sẵn sàng chia sẻ những kinh nghiệm quý báu của mình cho Việt Nam và sẵn sàng tạo điều kiện cho sự hợp tác bình đẳng và có hiệu quả giữa các doanh nghiệp tư nhân hai nước,” PGS. TS. Lưu Ngọc Trịnh bày tỏ.

Từ nghiên cứu kinh nghiệm của Trung Quốc, vị chuyên gia kiến nghị: Đối với Việt Nam, để kinh tế tư nhân thực sự là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và ngày càng có nhiều đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, có thể rút ra những bài học chủ yếu sau: Một là, tuy Đảng Cộng sản Việt Nam đã có Nghị quyết 68, song vẫn cần thống nhất nhận thức về kinh tế tư nhân và vai trò của thành phần kinh tế tư nhân trong nền kinh tế quốc dân cả trong và ngoài Đảng, từ trung ương đến địa phương; đặc biệt, cần thay đổi nhận thức của mọi người dân đối với kinh tế tư nhân, thấy rõ đây là một động lực quan trọng nhất thúc đẩy kinh tế Việt Nam phát triển. Hai là, tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thực sự thuận lợi cho phát triển kinh tế tư nhân, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô; tiếp tục đổi mới cải thiện môi trường kinh doanh và sửa đổi, bổ sung cơ chế chính sách thu hút đầu tư tư nhân và bảo đảm hoạt động của kinh tế tư nhân theo cơ chế thị trường; mở rộng khả năng tham gia thị trường và thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng; phát triển kết cấu hạ tầng và tăng cường khả năng tiếp cận các nguồn lực. Ba là, hỗ trợ kinh tế tư nhân đổi mới sáng tạo, hiện đại hóa công nghệ và phát triển nguồn nhân lực, nâng cao năng suất lao động, phát huy những ưu điểm, thế mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, hạn chế các tác động tiêu cực của kinh tế thị trường, Bốn là, nhà nước cần hỗ trợ để hình thành một số tập đoàn tư nhân lớn mạnh đủ sức giữ vai trò đầu tàu dẫn dắt khu vực kinh tế tư nhân để tạo ra sức bật lớn đối với tăng trưởng và phát triển kinh tế đất nước. Doanh nghiệp nhà nước không nên tham gia toàn bộ chuỗi giá trị mà cần tạo ra một dư địa lớn để doanh nghiệp tư nhân tham gia. Các doanh nghiệp tư nhân hoàn toàn có thể lớn mạnh, thậm chí lấn át khu vực kinh tế nhà nước trong các ngành, nghề không nhạy cảm và trọng yếu đối với kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng. Tuy vậy, Việt Nam cũng cần lưu ý khi thực hiện để tránh sự thiếu nhất quán hay thiếu kiên định trong việc thừa nhận vai trò của kinh tế tư nhân và ủng hộ sự phát triển của khu vực này./.

Phóng viên: Thanh Xuân

Nguồn: CMG