5 năm xuôi chèo mát mái, giương buồm tiếp tục ra khơi – kỷ niệm tròn 5 năm khởi động cơ chế hợp tác Lan Thương – Mekong

lmcchina.org, May 20, 2021
Size:

Vương Nghị

Hôm nay là ngày kỷ niệm 5 năm khởi động cơ chế Hợp tác Lan Thương – Mekong.

Ngày 23-3-2016, Hội nghị cấp cao Hợp tác Lan Thương – Mekong lần thứ nhất được tổ chức thành công tại Tam Á Hải Nam. Với tinh thần“uống chung dòng nước, vận mệnh tương liên”, lãnh đạo Trung Quốc và các nước Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan, Việt Nam cùng tuyên bố khởi động cơ chế hợp tác Tiểu vùng mô hình mới, nhất trí quyết định xây dựng Cộng đồng chung vận mệnh các quốc gia Lan Thương – Mekong hướng tới hòa bình và phồn vinh. 5 năm qua, Hợp tác Lan Thương – Mekong đã trải qua thời kỳ vun đắp, thời kỳ triển khai nhanh chóng và đã bước vào giai đoạn mới phát triển toàn diện,“khơi thông dòng chảy” cho sự phát triển của các nước, tạo dựng khuôn mẫu cộng đồng chung vận mệnh nhân loại.

I

Đây là 5 năm gây dựng nền móng, tăng cường lòng tin. Chủ tịch Tập Cận Bình hết sức coi trọng ngoại giao láng giềng, hàng chục lần gặp gỡ, tọa đàm với lãnh đạo các nước Mekong, dẫn dắt và định hướng cho con tàu hợp tác hữu nghị giữa 6 nước. Trong mỗi lần tham dự hội nghị cấp cao Hợp tác Lan Thương – Mekong, Thủ tướng Lý Khắc Cường đều cùng lãnh đạo 5 nước Mekong trù định kế hoạch phát triển. 6 nước tích cực xây dựng cộng đồng chung vận mệnh Lan Thương – Mekong hướng tới hòa bình và phồn vinh. Cộng đồng chung vận mệnh Trung Quốc – Lào, Trung Quốc – Campuchia, Trung Quốc – Myanmar lần lượt đi vào thực chất. Chúng tôi giữ vững tinh thần tự lập, tự chủ, tự cường, cùng bàn bạc, cùng xây dựng, cùng chung hưởng, dốc sức tạo dựng môi trường Tiểu vùng Lan Thương – Mekong hòa bình, ổn định, đoàn kết, hài hòa, nắm tay nhau tiến bước vì sự phát triển bền vững và cùng phồn vinh của 6 quốc gia. Chúng tôi hoạch định Kế hoạch hành động 5 năm Hợp tác Lan Thương – Mekong (2018-2022), tích cực thực hiện kế hoạch hành động trong các lĩnh vực tài nguyên nước, nông nghiệp, giảm nghèo, đẩy nhanh tiến trình xây dựng cơ chế hợp tác kinh tế, năng lực sản xuất, kết nối liên thông. Ban Thư ký hoặc cơ quan điều tiết Hợp tác Lan Thương – Mekong 6 nước được kết nối thông suốt; Tổ công tác liên hợp về các lĩnh vực ưu tiên và Trung tâm Hợp tác nguồn nước, môi trường, nông nghiệp, giao lưu thanh niên Lan Thương – Mekong vận hành hiệu quả cao, tạo sự đảm bảo cho cơ chế thúc đẩy hợp tác thiết thực trong mọi lĩnh vực.

Đây là 5 năm tích tiểu thành đại, cùng mưu phát triển. Chúng tôi sáng lập mô hình Lan Thương – Mekong theo phương châm“phát triển ưu tiên, hiệu quả thiết thực, lấy chương trình làm gốc”, ra sức chuyển sự bổ sung lẫn nhau về kinh tế thành sức hỗ trợ nhau cùng phát triển. Trong thời gian 5 năm, tổng lượng kinh tế Trung Quốc tăng 47,5%, công cuộc xây dựng toàn diện xã hội khá giả đạt thành tựu vĩ đại mang tính lịch sử, tổng lượng kinh tế 5 nước Mekong tăng hơn 30%, trình độ phát triển kinh tế, xã hội không ngừng nâng cao. Năm 2020, kim ngạch mậu dịch giữa Trung Quốc và 5 nước Mekong đạt 322,1 tỷ USD, tăng 66,3% so với năm 2015, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, Campuchia, Myanmar, Thái Lan, là đối tác thương mại lớn thứ hai của Lào, Việt Nam trở thành nước thương mại lớn thứ tư của Trung Quốc. Trung Quốc cung cấp khoản vay“hai ưu đãi” và khoản vay chuyên biệt về hợp tác năng lực sản xuất và chế tạo trang thiết bị, hỗ trợ các nước Mekong xây dựng hơn 40 dự án xây dựng hạ tầng lớn như Sân bay quốc tế Siem Reap của Campuchia, cải tạo mạng lưới điện Vientiane của Lào, nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân của Việt Nam,... Đặc sản nông nghiệp chất lượng cao như sầu riêng của Thái Lan, gạo tẻ của Campuchia, dưa hấu của Myanmar, chuối của Lào và cá basa của Việt Nam đều có mặt trên mâm cơm của người dân Trung Quốc. Doanh nghiệp Trung Quốc đi xa sang Campuchia, Lào để cùng xây dựng khu hợp tác nông nghiệp kiểu mẫu, tạo dựng cơ sở sản xuất chế biến và vận chuyển các loại sản phẩm lúa nước, cao su, hoa quả và gia súc gia cầm.

Đây là 5 năm Đoàn kết một lòng, vun đáp tình hữu nghị. Chúng tôi kiên trì ý niệm lấy dân làm gốc, ra sức đưa thành quả hợp tác đến với người dân các nước. Năm 2019 có trên 50 triệu lượt người đi lại giữa Trung Quốc và các nước Mekong, mỗi tuần có gần 3000 chuyến bay cố định. 5 năm qua, tổng cộng có hơn 20.000 học sinh, sinh viên 5 nước Mekong nhận học bổng chính phủ Trung Quốc đến Trung Quốc học tập, cơ sở dạy nghề Lan Thương – Mekong đã đào tạo hơn 40.000 công nhân sang Trung Quốc làm việc tại tỉnh Vân Nam. Quỹ đặc biệt LMC đã hỗ trợ triển khai hơn 500 dự án có lợi cho dân: dự án“Thôn mặt trời” giúp các làng Campuchia và Myanmar đưa vào sử dụng kỹ thuật và thiết bị năng lượng mặt trời; dự án“đào tạo năng lượng hạt nhân” đã đào tạo những kỹ thuật dân dụng như trạm hạt nhân, y tế hạt nhân cho thanh niên Việt Nam và Lào; dự án“nghiên cứu lựa chọn giống dầu sở” đưa giống dầu sở từ Quảng Tây đến vùng núi của Thái Lan và Lào; dự án“tăng sản lượng cà phê” đã đào tạo hơn 11.000 nông dân trồng càe phê của Myanmar, giúp tăng sản lượng cà phê hạt lên gấp bội; dự án“thảo dược làm lợi cho Lan Thương – Mekong”,“đưa đông y châm cứu vào Lan Thương – Mekong” đã tích cực thúc đẩy hợp tác y dược truyền thống; các dự án phát triển tổng hợp đối với vùng nghèo,“hành động nửa bầu trời Lan Thương – Mekong” đã xúc tiến công cuộc giảm nghèo khu vực và phát triển sự nghiệp của phụ nữ.

Đây là 5 năm chia ngọt sẻ bùi, tương trợ lẫn nhau. Hợp tác Lan thương – Mekong đã tạo Diễn đàn hợp tác tài nguyên nước, với sự tham gia của 6 nước lưu vực đầu tiên. Chúng tôi đã tổ chức thành công Hội nghị cấp bộ trưởng về hợp tác nguồn nước Lan thương – Mekong, triển khai hợp tác thiết thực trên các lĩnh vực như phòng chống lũ lụt, giảm thiểu thiên tai, phổ biến ứng dụng kỹ thuật.v.v.. Là quốc gia thượng nguồn, Trung Quốc đã cố gắng tối đa để đảm bảo lưu lượng nước sông Lan Thương đổ xuống hạ nguồn hợp lý, cung ứng nước khẩn cấp theo nhu cầu của các nước Mekong, đồng thời chia sẻ thông tin thủy văn cả năm của sông Lan Thương bắt đầu từ năm ngoái, mở trang web để chia sẻ thông tin hợp tác tài ngfuyên nước Lan Thương – Mekong, tích cực hỗ trợ các nước hạ nguồn ứng phó với lũ lụt, hạn hán. Tháng 2 năm ngoái, khi dịch Covid-19 tràn đến, tôi đã cùng bộ trưởng ngoại giao 5 nước Mekong tổ chức Hội nghị bộ trưởng lần thứ 5 tại Vientiane của Lào theo đúng thời gian, ngoại trưởng các nước đều tuyên bố ủng hộ Trung Quốc chống dịch, đã dành sự giúp đỡ quý báu cho Trung Quốc trong thời điểm quan trọng đó. 6 nước đã áp dụng biện pháp hiệu quả để ngăn chặn dịch bệnh lan tràn, giúp chho tổng số người được chẩn đoán mắc Covid-19 và tỉ lệ phát bệnh tại khu vực Lan thương – Mekong đều rõ ràng thấp hơn khu vực khác trên thế giới. 6 nước còn chung tay phòng chống các loại tội phạm xuyên quốc gia như chủ nghĩa khủng bố, đánh bạc trên mạng, gian lận viễn thông, mua bán người, di dân trái phép..., tích cực triển khai hợp tác phòng, chống thiên tai, bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản cho nhân dân các nước, đóng góp“trí tuệ Lan thương – Mekong” để hoàn thiện quản trị khu vực.

II

Thành tựu khó dành được, kinh nghiệm khá quý báu. Nhìn lại quá trình hợp tác 5 năm, chúng tôi luôn khắc nhớ nguyện vọng ban đầu và sứ mệnh hợp tác Lan thương – Mekong, gieo trồng mảnh đất văn hóa tương thông, nhân dân tương thân, nuôi dưỡng mầm hoa cùng nhau phát triển, hợp tác cùng thắng, kết trái hòa bình phồn vinh, nhân dân hạnh phúc, không chỉ đem lại hạnh phúc thật sự cho nhân dân các nước lưu vực mà còn tích lũy được kinh nghiệm quý báu để tăng cường hơn nữa hợp tác của chúng ta trong giai đoạn tiếp theo.

Quán triệt cách ứng xử láng giềng hữu nghị, tình thân một nhà. Hợp tác Lan Thương – Mekong bén rễ trong tình hữu nghị truyền thống. Chúng tôi luôn chủ trương các nước, không phân biệt lớn nhỏ, mạnh yếu, giàu nghèo, đều bình đẳng như nhau, chiên cố đầy đủ tình thỏa mãn của nhau, kiên định ủng hộ lẫn nhau nước đi con đường phát triển phù hợp với tình hình nước mình, kiên quyết“không áp đặt điều mình không muốn cho người khác”. Chúng ta đối xử bình đẳng với nhau, hỗ trợ chân thành lẫn nhau, khi gặp chuyện gì thì thương xuyên bàn bạc với nhau hữu nghị, vừa tuân thủ nguyên tắc vừa coi trọng nghĩa tình, dốc sức đoàn kết và hợp tác hữu nghị, theo đuổi hòa bình, hòa mục và hòa hợp,“tạo dựng cho người khác điều mình cần tạo dựng, làm cho người khác thành đạt như mình mong thành đạt”, mãi mãi làm láng giềng tốt, bạn bè tốt, đối tác tốt, anh em tốt.

Phù hợp mong đợi chung là ưu tiên phát triển, cùng nhau phồn vinh. Tiểu vùng Sông Mekong có số lượng người nghèo đông đảo, cơ sở hạ tầng mỏng yếu, nguồn vốn thiếu thốn nhiều, thực hiện mục tiêu phát triển và phồn vinh là gánh nặng đường dài. Hợp tác Lan Thương - Mekong coi tìm kiếm hợp tác và thúc đẩy phát triển là ưu tiên hàng đầu, kiên tâm làm“máy ủi” xới tìm lợi ích, ra sức khơi dậy tiềm năng phát triển của các nước. Chúng tôi phát huy điều kiện địa vực liền kề, ngành nghề bổ trợ để xúc tiến kết nối hạ tầng, tích cực mở rộng đầu tư thương mại, không ngừng hoàn thiện chuỗi ngành nghề và chuỗi cung ứng, thúc đẩy 6 nước hình thành cục diện phát triển toàn phương điện, chất lượng cao, liên kết chặt chẽ với nhau, không ngừng hội nhập sâu rộng, tăng cường động lực hợp tác nội sinh, cùng gánh vác trách nhiệm, cùng thụ hưởng lợi ích.

Phát huy ưu thế tương thân giữa con người, tương thông giữa văn hóa của khu vực. Các nước Lan Thương - Mekong có bề dày lịch sử, quan hệ xã hội và văn hoá con người mật thiết, người dân 6 nước qua lại thường xuyên như người một nhà, đó là ưu thế độc đáo để chúng ta triển khai hợp tác. Hợp tác Lan Thương - Mekong trước sau đều lấy dân làm trung tâm, luôn làm lợi cho dân, không ngừng nâng cao cảm nhận được lợi và thân tình của người dân. Chúng tôi căn cứ vào nhu cầu thực tế của nhân dân các nước lưu vực sông để làm việc với tinh thần“kiên quyết đạt thành quả ấn tượng”, kiên trì tăng cường đầu tư vào các lĩnh vực dân sinh như giáo dục, y tế, phụ nữ, giảm nghèo…, ra sức thúc đẩy quá trình kết nối lòng người, hòa hợp tình thân, thắt chặt tình cảm, thu hút nhiều hơn số người tham gia, tăng thêm số người được hưởng lợi và số người ủng hộ sự hợp tác hữu nghị Lan Thương - Mekong, tạo yếu tố đảm bảo cho hợp tác Lan Thương - Mekong ổn định lâu dài.

Thuận theo trào lưu lịch sử mở cửa hội nhập, phát triển cân bằng. Đứng trước phong trào chống toàn cầu hóa và chủ nghĩa đơn phương, 6 nước Lan Thương – Mekong luôn kiên trì hướng đi đúng đắn là chủ nghĩa đa phương và nhất thể hóa kinh tế khu vực, nỗ lực tạo dựng thành công mẫu hình cùng xây dựng“Một vành đai, Một con đường” chất lượng cao. Chúng tôi thúc đẩy cơ chế hợp tác Lan Thương - Mekong và chiến lược hợp tác kinh tế ba dòng sông, hợp tác tiểu vùng Mekong mở rộng và Ủy hội Sông Mekong lấy thừa bù thiếu, thúc đẩy lẫn nhau, hợp sức xây dựng Cộng đồng ASEAN, làm sâu sắc mối quan hệ đối tác chiến lược Trung Quốc - ASEAN.

III

Thời đại mới đòi hỏi hành động mới. Hợp tác Lan Thương- Mekong là hình ảnh thu nhỏ sinh động của nền ngoại giao Trung Quốc: quán triệt tư tưởng ngoại giao Tập Cận Bình, tràn đầy tinh thần khai thác sáng tạo và ý chí phấn đấu tiến thủ. Trước tình hình dịch bệnh thế kỷ và cục diện thay đổi trăm năm, hợp tác Lan Thương- Mekong cần dũng cảm vượt lên, gánh vác trách nhiệm, dẫn dắt phương hướng phát triển, không ngừng khơi sâu thực sự các lĩnh vực hợp tác, tạo dựng tương lai tốt đẹp hơn cho nhân dân tiểu vùng.

Tiếp tục dẫn dắt hợp tác chống dịch bệnh. Bây giờ, dịch bệnh vẫn chưa kết thúc, ngăn chặn dịch bệnh, cứu sống mạng người vẫn là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu. Hợp tác Lan Thương- Mekong cần tạo dấu mốc mới về hợp tác chống dịch quốc tế, cống hiến sức lực để xây dựng cộng đồng chung sức khoẻ y tế nhân loại. Cần kiên định không buông lòng phòng chống dịch bệnh, tập trung tăng cường hợp tác vacxin phòng dịch, góp sức giành thắng lợi cuối cùng trong cuộc chiến phòng chống dịch. Cần nhìn thẳng vào thách thức trong tương lai, coi hợp tác y tế cung cộng là một trong những phương hướng hợp tác Lan Thương - Mekong trọng điểm, sử dụng hiệu quả Quỹ đặc biệt LMC về y tế cộng đồng Lan Thương - Mekong, trợ giúp triển khai các chương trình như công nghệ giám sát dịch, phòng chống dịch bệnh xuyên quốc gia, y dược truyền thống v.v…, tăng cường xây dựng năng lực y tế công cộng của 6 nước.

Kiên trì tinh thần dẫn dắt đối tác. Khu vực tiểu vùng là mảnh vườn chung của chúng ta. Tình hình quốc tế càng có nhiều diễn biến phức tạp thì 6 nước càng phải nhanh chóng xây dựng cộng đồng chung vận mệnh các nước Lan Thương - Mekong theo hướng hòa bình và phồn vinh. Chúng ta cần duy trì trao đổi cấp cao, đi sâu giao lưu kinh nghiệm về quản lý đất nước, tăng cường hợp tác toàn diện trên mọi lĩnh vực, tạo điểm tăng trưởng mới như hợp tác an ninh phi truyền thống. Tài nguyên nước Lan Thương - Mekong là mối dây thắt chặt các nước thượng hạ nguồn, cần tôn trọng đầy đủ lợi ích khai thác và sử dụng chính đáng của các nước, tin cậy, thấu hiểu, hỗ trợ lẫn nhau, chú ý đến mối quan tâm của nhau, cùng nâng cao năng lực quản trị tổng hợp lưu vực và quản lý nguồn nước, đưa mối quan hệ hợp tác đoàn kết của các nước thượng hạ nguồn đi vào chiều sâu.

Không ngừng thúc đẩy sự phát triển chung. Xúc tiến quá trình nhất thể hóa kinh tế khu vực, thúc đẩy kết nối hạ tầng và liên kết thương mại có ý nghĩa trọng đại đối với phát triển ngành nghề và tăng trưởng kinh tế khu vực tiểu vùng. Cần xúc tiến Hiệp định quan hệ đối tác kinh tế toàn diện khu vực sớm có hiệu lực, đẩy mạnh hợp tác đầu tư thương mại và kết nối, đẩy nhanh tiến trình các dự án quan trọng như đường sắt Trung Quốc - Lào, Trung Quốc - Thái Lan, xác định lộ trình cụ thể kết nối hợp tác Lan Thương - Mekong với“tuyến đường liên vận đường bộ và đường biển mới”, đi sâu hợp tác trong các lĩnh vực mậu dịch biên giới, thương mại điện tử xuyên biên giới, khu ngành nghề, cùng xây dựng vành đai phát triển kinh tế lưu vực Lan Thương - Mekong. Cần chủ động ứng phó, đi sâu cải cách kết cấu, khơi dậy năng lực phát triển mới bằng sáng tạo khoa học kỹ thuật và cách mạng số.

Kiên định bảo vệ hạnh phúc nhân dân. Cần hợp tác sâu trong lĩnh vực dân sinh, thực hiện tốt và thực chất các chương trình nông nghiệp, giảm nghèo liên quan mật thiết đến đời sống người dân, nhanh chóng thực hiện Chiến lược hợp tác môi trường khu vực Lan Thương – Mekong, triển khai hợp tác cải thiện chất lượng không khí, bảo vệ tính đa dạng của sinh vật… Mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực giáo dục, du lịch, thanh niên, ra sức hỗ trợ hợp tác địa phương, huy động tính tích cực của các hiệp hội, doanh nghiệp và nguồn lực xã hội, tăng cường xây dựng liên minh ngành nghề, không ngừng tăng cường động lực hợp tác nội sinh.

Sơn thủy tương liên, đồng lòng vượt khó. Năm nay là tròn 100 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc. Đầu tháng này, Hội nghị lần thứ tư Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc đã phê chuẩn Quy hoạch 5 năm phát triển kinh tế và xã hội lần thứ 14 và Cương yếu mục tiêu viễn cảnh trung Quốc đến năm 2035. Trung quốc bước vào hành trình mới xây dựng toàn diện nước xã hội chủ nghĩa hiện đại hóa, đẩy nhanh tiến trình xây dựng cục diện phát triển mới lấy đại tuần hoàn trong nước làm chủ thể, tuần hoàn kép trong nước và quốc tế cùng thúc đẩy lẫn nhau. Đây vừa là giai đoạn phát triển mới của Trung Quốc, vừa là cơ hội mới của hợp tác Lan Thương - Mekong. Chúng tôi sẽ cùng với các nước Mekong, dương cánh buồm mới trong hợp tác Lan Thương - Mekong, ra sức xây dựng khu vực Lan Thương – Mekong ngày càng an ninh ổn định, phồn vinh phát triển, hạnh phúc an khang, có những đóng góp mới cho công cuộc xây dựng cộng đồng chung vận mệnh nhân loại.